بیماری آلزایمر شایع ترین نوع دمانس مغزی می باشد . این بیماری اختلال پیشرونده ای است که در آن سلولهای عصبی مغز به آرامی تخریب و کشته می شوند و فرد به تدریج دچار کاهش حافظه ، قدرت یادگیری ، قضاوت و منطق خواهد شد . احتمال بروز این بیماری با بالا رفتن سن ، افزایش می یابد و در واقع افزایش سن ، مهمترین عامل خطر برای بروز آلزایمر می باشد ، به طوری که احتمال بروز آن در رده سنی ۶۵ تا ۶۹ سال نیم درصد و در سن بالای ۸۵ سال ، ۸ درصد در سال می باشد . همچنین شیوع آلزایمر در زنها بیشتر از مرد ها است .

علایم:

در ابتدا علایم با تغییرات مختصری در شخصیت و حافظه آغاز می گردد اختلال حافظه به تدریج شدت می یابد و فرد بطور مکرر سوالهای تکراری می پرسد و مکالمه هایی که اخیرا انجام داده است را فراموش می کند ، در مکان هایی که همیشه برای او آشنا بوده گم می شود به عنوان مثال بعد از خروج از منزل راه برگشت را گم می کند . فرد بیمار به یاد نمی آورد وسایل شخصی خود را کجا گذاشته است و حتی ممکن است به اطرافیان خود بدبین شود و علت گم کردن وسایلش را دیگران بداند.

در اوایل بیماری فقط حافظه نزدیک دچار اختلال می شود و حافظه طولانی مدت سالم می ماند ، به عنوان مثال بیمار به یاد نمی آورد که امروز ناهار چه خورده است ، اما با جزییات خاطرات کودکی خود را تعریف می کند . همین طور اسم افراد نزدیک و دوستان صمیمی خود را فراموش می کند . صحبت کردن نیز دچار اختلال می شود ، فرد در پیدا کردن لغات مناسب دچار مشکل می شود و گاهی بقدری دچار اختلال در حرف زدن می شود که دیگران نمی توانند صحبت های او را متوجه شوند.

قدرت تصمیم گیری و قضاوت نیز دچار اختلال می شود و وقتی سایرین می خواهند به آنها کمک کنند عصبانی می شوند ، سپس به تدریج افراد هماهنگی فیزیکی خود را از دست داده و در کارهای معمول مانند لباس پوشیدن و حمام کردن دچار مشکل می شوند و احتیاج به کمک پیدا می کنند ، در مراحل پیشرفته بیماری ، اختلال فیزیکی به قدری می تواند افزایش پیدا کند که فرد حتی در راه رفتن هم دچار مشکل شود . در نهایت بیمار آگاهی از زمان و مکان را از دست می دهد و دچار تغییرات خلقی ناگهانی می شود ، اطرافیان خود را نمی شناسد و در عملکردهای مانند اجابت مزاج نیز دچار اختلال خواهد شد .
تشخیص:
این بیماری با گرفتن شرح حال بیمار از اطرافیان و معاینه وضعیت روانی و فیزیکی بیمار تشخیص داده می شود . آزمایشات کامل و تصویربرداری مغزی نیز کمک کننده خواهند بود . در صورتی که پزشک به سایر اختلالات که باعث علایمی مانند آلزایمر می شوند شک کند اقدامات تشخیصی برای ارزیابی بیشتر ضروری خواهد بود .

علت بیماری آلزایمر:

بیشتر محققین معتقد هستند که ترکیبی از ۳ عامل : ژنتیک ، عوامل محیطی و شیوه زندگی ، به مرور زمان مغز را تحت تاثیر قرار می دهند . در کمتر از ۵ درصد موارد تغییرات ژنتیکی وجود دارند که با وجود آنها به احتمال زیاد فرد دچار آلزایمر می شود . با این که علت این بیماری هنوز به طور کامل شناخته نشده است اما آسیب به مغز در این بیماری کاملا ثابت شده است . سلولهای مغزی در بیماری آلزایمر از بین می روند ، به طوریکه مغز بتدریج چروک شده و از اندازه آن کاسته می شود .

پیشگیری از بیماری آلزایمر :

اکثر محققین معتقدند همان عواملی که باعث کاهش ریسک ابتلا به بیماریهای قلب و عروق می شوند ، در کاهش ریسک ابتلا به آلزایمر نیز موثر هستند از جمله : کنترل فشار خون ، قند خون ، و کنترل وزن و عدم استعمال سیگار.
ورزش : تمرینات بدنی به طور مرتب ، به سلامت خلقی و جسمی بیمار کمک می کند . پیاده روی به مدت نیم ساعت در روز پیشنهاد می شود .
تغذیه مناسب : مصرف نوشیدنهای پر کالری و آب و آب میوه به مقدار کافی ، رعایت رژیم کم چرب و سرشار از میوه و سبزیجات توصیه می شود.
استفاده مرتب از اسید چرب امگا -۳ ، باعث بهبود سلامت قلب و فعالیتهای شناختی می شود.
فعالیتهای مغزی : مطالعه و حل کردن جدول و بازیهای فکری در بهبود علایم شناختی و جلوگیری از آلزایمر موثر هستند .

درمان:

در مرحله اول درمانهای دارویی مناسب می توانند سرعت پیشرفت بیماری را کاهش دهند ، بر اساس سیر و پیشرفت بیماری از دسته های دارویی مختلفی مانند ممانتین یا مهارکننده های کولین استراز ( دنپزیل . ریواستیگمین . گالانتامین ) برای درمان استفاده خواهد شد.
تغذیه مناسب ، ورزش ، کنترل چربی ، قند و فشار خون و درمان سایر بیماریهای زمینه ای باعث کاهش سرعت پیشرفت آلزایمر خواهد شد.
کنترل شرایط محیطی ، کمک اطرافیان و تنها نگذاشتن فرد مبتلا به بیماری آلزایمر ، قسمت بسیار مهمی از درمان را به خود اختصاص می دهد.