مشخصه اصلی اختلال شخصیت مرزی ، بی ثباتی در رفتار ، احساس ، خلق ، روابط بین فردی و حتی بی ثباتی در نحوه نگرش فرد نسبت به خودش می باشد. بطور مثال فرد در برخورد با اطرافیان خود در یک لحظه و بدون دلیل موجه بشدت عصبانی می شود و رفتارهایی را بروز می دهد و به دنبال آن ممکن است بطور ناگهانی از رفتار و احساسات خود دچار پشیمانی شود . این ناپایداری می تواند باعث ایجاد اختلال جدی در زندگی شخصی و روابط کاری فرد بشود و نتایج جبران ناپذیری را بدنبال داشته باشد.

علائم اختلال شخصیت مرزی :

وجود ۵ مورد از علائم زیر ، بطور مداوم و طولانی در فرد احتمال وجود این اختلال را افزایش می دهد :

• نشان دادن واکنشهای هیجانی شدید مانند خشم ، عصبانیت ،اضطراب و افسردگی در برابر محدودیتها و یا واقعیتهای روزمره ( بطور مثال عصبانیت و پرخاشگری شدید در فرد به دنبال تاخیر چند دقیقه ای در یک قرار ملاقات) .
• روابط طوفانی و شدیدا متغییر با خانواده ، دوستان و شریک زندگی ( بطور مثال فرد در یک لحظه ابراز علاقه شدید به دوست ، همکار و یا همسر خود نشان می دهد ، و در لحظه دیگر از او متنفر می شود )
• خلق بسیار متغییر ( در عرض چند ساعت یا چند روز خلق فرد بطور مکرر تغییر می کند )
• احساس مداوم پوچی و خستگی .
• احساس خشم نا متناسب با شرایط و یا ناتوانی در کنترل خشم ( بطور مثال شکستن وسایل منزل و یا پرخاشگری فیزیکی در زمان خشم )
• بدبینی ، احساس جدا شدن از محیط اطراف ، احساس واقعی نبودن محیط اطراف در شرایط پر استرس.
• افکار تکرار شونده در مورد آسیب زدن به خود و خودکشی ( مانند بریدن یا سوزاندن قسمتی از بدن ).
• رفتارهای تکانه ای و قانون شکنی ( مصرف مواد ، رانندگی خطرناک و یا رفتارهای جنسی پر خطر ) .
• تصویر ذهنی و برداشت ناپایدار و غیرمنطقی از خود که منجر به بروز تغییرات ناگهانی در احساسات ، برنامه ریزی ها و اهداف فرد شود.

آسیب به خود و خودکشی :

رفتارهای آسیب زننده و یا تلاش برای خودکشی در حدود ۸۰ درصد افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی دیده می شود و در حدود ۴ تا ۹ درصد از موارد منجر به مرگ خواهد شد. افراد مبتلا به اختلال شخصیت مرزی بطور مکرر در مورد خودکشی صحبت می کنند و یا اطرافیان خود را تهدید می کنند که در صورتی که درخواستهای آنها را انجام ندهند به خود آسیب خواهند زد.

برخلاف خودکشی رفتارهایی مانند بریدن دست با تیغ ممکن است به قصد خودکشی نباشد و فقط راهی برای ابراز و یا تخلیه استرس در فرد مبتلا به اختلال شخصیت باشد. مثلا فرد در هنگام استرس یا عصبانیت ، خودش را کتک بزند و یا با تیغ قسمتی از بدن خود را زخمی کند

علایم اختلال شخصیت مرزی در سنین نوجوانی و یا ابتدای جوانی شروع شده و به تدریج افزایش می یابد.

علل بروز اختلال شخصیت مرزی :

علل قطعی و مشخص برای بروز این اختلال مشخص نشده است ولی نقش عوامل ژنتیکی و فاکتورهای محیطی در بروز این اختلال پر رنگ تر است . روابط ناپایدار در خانواده و جامعه از عوامل خطر برای بروز این اختلال شناخته می باشد.

درمان :

درمان اختلال شخصیت مرزی طولانی مدت و مشکل است و به درمانهای دارویی و درمانهای غیر دارویی تقسیم می شود؛

درمانهای دارویی :

• در مواردی که علائم شدید و جدی باشد
• احتمال خودکشی ، آسیب زدن به خود و دیگران وجود داشته باشد.
• اختلالات همراه مانند افسردگی ، مصرف مواد مخدر و محرک ، توهم
• کمک به تسریع درمان غیر دارویی

درمانهای غیر دارویی :

انواع مختلفی از رواندرمانی برای افراد مبتلا به این اختلال شخصیت وجود دارند که در صورتی که بصورت مرتب و طولانی پیگیری شوند ، می توانند علائم را تا حد زیادی کاهش دهند . انواع رایج تر این درمانها شامل ؛

• شناخت – رفتار درمانی ( Cognitive Behavior Therapy ) : کمک به فرد برای شناسایی باورهای غیر منطقی در برخورد با حوادث و کنترل رفتار.
• درمانهای دیالکتیکال ( Dialectical Behavior Therapy ) : کمک به فرد برای ایجاد تفکر آگاهانه و برداشت منطقی در موقعیتهای روزمره.
• درمانهای متمرکز بر طرحواره های فرد (Schema focused Therapy ) : ترکیبی از شناخت رفتار درمانی و انواع دیگر رواندرمانی برای کمک به فرد برای شکل دهی مجدد به طرحواره های ذهنی و تصحیح تصویر ذهنی که فرد از خود دارد.
• خانواده درمانی برای اطرافیان فرد مبتلا و تغییر نگرش خانواده و همچنین آگاهی دادن به خانواده در مورد چگونگی برخورد با فرد مبتلا